Περί Ομπάμα

Η μάσκα έπεσε πιο γρήγορα απ’ ότι περίμεναν ακόμα και οι πιο απαισιόδοξοι, και ο Ομπάμα μας δείχνει από τώρα κιόλας, πριν καλά-καλά αναλάβει τα καθήκοντά του, το αληθινό του πρόσωπο. Ο νεοεκλεγείς πρόεδρος των ΗΠΑ μπορεί να είναι μαύρος, η ψυχή του όμως απ’ ό,τι φαίνεται ήταν ανέκαθεν λευκή. Τόσο «λευκή» όσο και ο Λευκός Οίκος, το κατώφλι του οποίου θα διαβεί λίαν συντόμως βαστώντας ψηλά τη σημαία του «αντιτρομοκρατικού αγώνα» που εξαπέλυσε ο καουμπόη προκάτοχός του με αφορμή τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001.
«Δεν μπορούμε να ανεχτούμε έναν κόσμο όπου αθώοι δολοφονούνται από εξτρεμιστές που βασίζονται σε διαστρεβλωμένες ιδεολογίες», είπε αυτός που πριν από έναν μήνα φάνταζε αλλιώτικος. Μάλλον ήταν περισσότερο η δική τους προσμονή για τον Σωτήρα που γέμισε με τόση χαρά τόσους και τόσους διαφορετικούς ανθρώπους σε ολόκληρο τον κόσμο, παρά η δική του δεσμευτική υπόσχεση για πραγματική αλλαγή. Όσα πρέπει να αλλάξουν είναι όντως πολλά για να τα περιμένει κανείς από έναν άνθρωπο, ακόμα κι όταν αυτός έχει ριγμένο στους ώμους του τον χιτώνα του λυτρωτή.
Ο πρώτος έγχρωμος πρόεδρος στην ιστορία των ΗΠΑ, ένα πραγματικά σημαντικό από πολλές απόψεις πρόσωπο, ακολουθεί τα χνάρια τόσων και τόσων προέδρων που άπλωσαν πριν απ’ αυτόν τα πόδια τους πάνω στο οβάλ γραφείο. Ο προκάτοχός του George W. Bush jr. θεωρείται πια από τους περισσότερους, εντός και εκτός Αμερικής, ένας επικίνδυνος συντηρητικός ευαγγελιστής που αιματοκύλησε τον πλανήτη, ένας ανανήψας χριστιανός που κατ’ εντολήν του θεού του (πολλοί θυμήθηκαν αίφνης ότι η φράση που αναγράφεται στα χαρτονομίσματα του δολαρίου, «In God We Trust», είναι αμφίσημη όσον αφορά το αν ο «θεός» που επικαλείται είναι ο γνωστός θεός ή το ίδιο το χρήμα) άδραξε την ευκαιρία όταν κλήθηκε να «σώσει τις ΗΠΑ και τον κόσμο από το κακό», και συνάμα φυσικά να διασφαλίσει τον έλεγχο σημαντικών ενεργειακών πηγών και να εξασφαλίσει μερικά καλά συμβόλαια για τους φίλους του. Ο Μπους ήταν ένας ακραιφνής ιδεολόγος και ποτέ δεν το έκρυψε. Αν δεν είχε φτάσει εκεί που έφτασε θα έκανε μεγάλη καριέρα ως τηλευαγγελιστής, από τους χιλιάδες που υπάρχουν στις ΗΠΑ. Ήταν ένας αγωνιστής για τη διάδοση του λόγου του θεού (του) και της ελευθερίας (της αγοράς). Κανείς δεν τον θεώρησε όμως ποτέ Μεσσία. Δικαιολογημένα προφανώς. Η θεόπνευστη αλαζονεία του Μπους, εκτός από μερικές εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπων, εξόντωσε και την αμερικανική οικονομία. Ο Μπους κατέληξε άχρηστος ακόμα και για το κεφάλαιο αφού, παρά τις νομοθετικές διευκολύνσεις που αφειδώς παρείχε στα επιχειρηματικά συμφέροντα και στον πλούτο καθ’ όλη τη διάρκεια της θητείας του, το απαξίωσε συνολικά βυθίζοντας τις ΗΠΑ σε ένα απύθμενο εξωτερικό χρέος και καταρρακώνοντας την εικόνα της ως «συμμάχου και φίλης χώρας».
Ο Ομπάμα, από την άλλη, θεωρήθηκε σχεδόν Μεσσίας που ήρθε για να σώσει και αυτός με τη σειρά του τις ΗΠΑ και τον κόσμο, όμως η δική του παρέμβαση γίνεται στο όνομα ενός πιο αφηρημένου και πανταχού παρόντος «κακού», της «διαστρεβλωμένης ιδεολογίας», αυτήν τη διαστροφή στοχεύει πρωτίστως να εξοβελίσει σύμφωνα με τα λόγια του. Θα πρέπει να είμαστε πολύ καχύποπτοι με τον Ομπάμα όταν με έντεχνο τρόπο αποφεύγει να πει ξεκάθαρα σε τι θεό πιστεύει, και δεν εννοώ φυσικά μια δήλωση «χριστιανικής πίστης» που θα αποδεικνύει ότι δεν είναι μεταμφιεσμένος μουσουλμάνος που κατέλαβε συνωμοτικά την προεδρία...
Όντας επιτυχημένο υβρίδιο ο ίδιος («μπάσταρδος» είχε αυτοαποκληθεί δημοσίως αμέσως μετά τη νίκη του στις εκλογές), δηλώνει ότι επιθυμεί να συμφιλιώσει τα αντίθετα. Ο Ομπάμα εκπροσωπεί μια νέα γενιά που θέλει να παρουσιάζεται ως κριτική απέναντι στις ιδεολογίες του παρελθόντος, υιοθετώντας μιαν υποτίθεται «μετα-ιδεολογική» στάση. Όμως αυτό είναι φυσικά φενάκη, αν όχι κατάφορο ψέμα. Η ιδεολογία που στηρίζουν με όλο τους το πάθος οι πάσης φύσεως «μετα-ιδεολόγοι» είναι, συμπτωματικά, η φιλελεύθερη δημοκρατία και ο καπιταλισμός.
Με στραμμένη την προσοχή όλων στην οικονομική κρίση που μαστίζει την αμερικανική κοινωνία και στις λύσεις που προσδοκάται ότι θα δώσει η κυβέρνηση Ομπάμα για την αντιστροφή του αρνητικού κλίματος και την επανεκκίνηση της αναπτυξιακής μηχανής των ΗΠΑ, ξεχνάμε ότι ο «προσηνής πρόεδρος» έχει ήδη μπροστά του ένα βουνό προβλήματα που ξεπερνούν κατά πολύ το αμιγώς οικονομικό, όπως είναι οι πόλεμοι στο Ιράκ και το Αφγανιστάν και η διαφαινόμενη απώλεια της ηγεμονίας της Αμερικής στη σκακιέρα του διεθνούς ανταγωνισμού. Όταν το 1993 ο Bill Clinton είχε αναλάβει την προεδρία, μπορούσε να παίζει το αγαπημένο του σαξόφωνο σόλο, κάνοντας πάρτι μόνος του σχεδόν. Η ΕΣΣΔ είχε διαλυθεί, το ίδιο, αλλά με πιο οδυνηρό τρόπο, διαλυόταν και η Γιουγκοσλαβία• κι ενώ η Κίνα, η Ινδία και η Λατινική Αμερική πάλευαν ακόμα με την υπανάπτυξη, η Ιαπωνία και η Ε.Ε. ήταν γερά δεμένες στην άμαξα των ΗΠΑ. Η ηγεμονία τους στο διεθνές στερέωμα ήταν αδιαμφισβήτητη, και όταν χρειάστηκε να το αποδείξει (ή να το επιδείξει), ο επίσης συγκαταβατικός και μειλίχιος πρόεδρος Κλίντον δεν δίστασε ούτε στιγμή ν’ αλλάξει το σκοπό της μελωδίας που μέχρι τότε μας έπαιζε. Οι νότες μετατράπηκαν αυτοστιγμεί σε βόμβες και η μελωδία έγινε πολεμικό εμβατήριο. Η Σερβία, ένας σωρός από συντρίμμια.
Το διεθνές περιβάλλον που έχει να αντιμετωπίσει ο Ομπάμα είναι σήμερα τελείως διαφορετικό και η εικόνα της Αμερικής έχει ήδη ξεφτίσει. Ο δράκος ξύπνησε στην καρδιά της Κίνας και πετάει φωτιές. Η ανακατανομή της δύναμης και της επιρροής στον διεθνή ανταγωνισμό αναμένεται να επιφέρει αναπόφευκτα σφοδρές και πολυποίκιλες συγκρούσεις στο μέλλον. Αν οι προκάτοχοι του Ομπάμα χρειάστηκε να ισοπεδώσουν τρεις χώρες για να επιβληθούν στο «κακό», τι επιλογές θα έχει εκείνος για να υποστηρίξει τα συμφέροντα των ΗΠΑ;
Οι δηλώσεις σαν κι αυτή που παραθέσαμε ήδη, είναι απόλυτα συναφείς με την πράξη και αποκαλύπτουν τις προθέσεις του νέου, «χαρισματικού» προέδρου. Η επιλογή του Ομπάμα να διατηρήσει στο υπουργείο «άμυνας» τον Ρεπουμπλικάνο Ρόμπερτ Γκέιτς, στέλεχος της απερχόμενης κυβέρνησης Μπους, να χρίσει υπουργό εξωτερικών την Χίλαρι Κλίντον, σε συνδυασμό με την ανάθεση διοικητικών καθηκόντων και σε άλλα στελέχη του αντίπαλου κόμματος, δεν είναι μόνο μια χειρονομία που αποσκοπεί στην συσπείρωση του διαιρεμένου έθνους (;) αλλά κυρίως μια πολιτική απόφαση (που προφανώς υπηρετεί και μία δέσμευση) να ακολουθήσει την πεπατημένη στα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, και όχι μόνο. Ακόμα κι αν το κάνει με το απαράμιλλο στυλ του, αν αλλάξει δηλαδή τον άξεστο τόνο του Μπους με τον δικό του μειλίχιο τόνο, το πραγματικό νόημα των λόγων και των πράξεων δεν πρόκειται ν’ αλλάξει.
Για να καταλάβουμε τι πραγματικά λέει ο Ομπάμα θα θέλαμε να μας ξεκαθαρίσει ποια είναι γι’ αυτόν η «ορθή» ιδεολογία, σε σχέση με την οποία οι άλλες είναι «διαστρεβλωμένες». Και γιατί αυτή η ιδεολογία, αν μαντέψουμε την προφανή απάντηση για το ποια μπορεί να είναι, νομιμοποιεί εξίσου την εξόντωση αθώων, σε μεγαλύτερη κλίμακα μάλιστα απ’ ότι οι «διαστρεβλωμένες»; Θα συμφωνούσαμε πιθανώς με τον Ομπάμα, ότι τα θύματα στη Βομβάη, στη Βαγδάτη, στη Νότια Οσετία, στην Παλαιστίνη, στην Καμπούλ, στη Βηρυτό, στη Νέα Υόρκη, στο Βελιγράδι, ή προχθές στο Βιετνάμ, στο Λάος, στην Καμπότζη, στη Χιροσίμα και όπου αλλού, άμαχοι και αθώοι ως επί το πλείστον, είναι θύματα εξτρεμιστών «που βασίζονται σε διαστρεβλωμένες ιδεολογίες», αν συμπεριλάμβανε ανάμεσα σε αυτές και την ιδεολογία της υπερδύναμης της οποίας την ηγεσία ανέλαβε: την πιο επιθετική και δολοφονική υπερδύναμη στην ιστορία του κόσμου.
Τα θύματα δεν χωρίζονται σε καλούς και κακούς, και δεν είναι σίγουρα η ιδεολογία που σκοτώνει αθώους ανθρώπους (όσο «διαστρεβλωμένη» και αν είναι η ιδεολογία από μόνη της δεν σκοτώνει), αλλά οι «έξυπνοι» πύραυλοι, οι βόμβες, οι νάρκες, οι χειροβομβίδες, οι σφαίρες. Η μαζική εξόντωση όσων δεν υποτάσσονται στην αμερικανική αντίληψη για τον κόσμο είναι η πραγματικά «διαστρεβλωμένη ιδεολογία», και ο Ομπάμα αποδεικνύεται ότι μιλάει εξίσου καλά με τους προκατόχους του τη γλώσσα της. Θα ήθελα, ειλικρινά, να κάνω λάθος, όμως το πρόσωπο που μας δείχνει τώρα ο Ομπάμα δεν είναι το ίδιο χαμογελαστό πρόσωπο που βλέπαμε πριν από τις εκλογές, όταν υποσχόταν ότι μπορεί να φέρει την αλλαγή. Πίσω από τη μάσκα που πέφτει εμφανίζεται το γνωστό ανέκφραστο πρόσωπο του «θείου Σαμ» που όλοι ξέρουμε. Το χρώμα του δέρματος τονίζει τα ζωηρά χρώματα της αστερόεσσας – είναι ιδιαίτερα φωτογενές.

Επίμετρο: Λίγες μέρες μετά τις παραπάνω δηλώσεις του νέου προέδρου, σε κάποιο χωριό του Αφγανιστάν ο γάμος κατέληξε, για μια ακόμα φορά, σε μακελειό…