Εμείς θέλουμε

Της Nadezhda Udaltsova*

Η τέχνη είναι ελεύθερη. Η δημιουργία είναι ελεύθερη. Ο άνθρωπος ο γεννημένος για τη δημιουργία και την τέχνη είναι ελεύθερος.
Ο κόσμος πρέπει να χαιρετίζει με χαρά έναν δημιουργό που του έχει φέρει νέες μορφές.
Έτσι θα έπρεπε να είναι, αλλά δεν είναι.
Νεωτεριστές καλλιτέχνες , γεννημένοι στην παλιά κοινωνική κατάσταση, όταν δεν είχαν χρήματα και πλούσιους φίλους, αναγκάζονταν να φυτοζωούν στα υπόγεια και ανώγεια, να βασανίζονται στο σκοτάδι και τη φτώχια, περικυκλωμένοι από τους αστυνομικούς και τους κριτικούς, οι οποίοι υπερασπίζονται τις παλιές ιδέες, τις καταξιωμένες, και βολεύονται στις τετριμμένες μορφές.
Όταν κάποιο ταλέντο κατάφερνε να προβληθεί, το υποδέχονταν πολυβόλα ύβρεων, ομοβροντίες ουρλιαχτών και χαχανητών, το βαρύ πυροβολικό των χλευασμών και οι αιχμηρές πένες το έδιωχναν και πάλι στα υπόγεια και ανώγεια.
Αυτή η κατάσταση συνεχιζόταν ώσπου εμφανιζόταν κάποιος μαικήνας και έπαιρνε υπό την προστασία του την τέχνη ή κάποιος κριτικός-καιροσκόπος, που παρακολουθούσε τις αλλαγές στην κοινή γνώμη, έλεγε: «ήρθε η ώρα» και προέβαλε το ένα ή το άλλο όνομα.
Και τότε έργα εκείνων, που χθες ακόμα αποτελούσαν αντικείμενο χλευασμών, σήμερα κρέμονται σε τιμητική θέση, ενώ οι χθεσινοί υβριστές έρχονται και υποκλίνονται μπροστά τους.
Έτσι δημιουργούνται οι «προνομιούχοι», τα «ονόματα».
Έτσι γινόταν.
Γκρεμιζόταν ο παλιός κόσμος… και έτσι συνεχίζεται και σήμερα.
Όπως και παλιά, ένα μέρος από μας είναι αναγκασμένο να εργάζεται σε γραφεία για τον επιούσιο και να ασχολείται με την τέχνη του πολύ σπάνια.
Όπως και πριν πνιγόμαστε στους στενούς τοίχους και ονειρευόμαστε ατελιέ, όπως ένας φυλακισμένος ονειρεύεται τον ήλιο και το φως.
Δεν έχουμε εκθέσεις όπου θα μπορούσαμε να δείξουμε τα έργα μας, δεν έχουμε διαλέξεις, δεν έχουμε περιοδικά όπου θα μπορούσαμε να μιλούμε για τα έργα μας.
Ο κύκλος των προνομιούχων μας περικυκλώνει όλο και περισσότερο, ασφυκτιούμε.
Και δεν φτάνει που δεν μας αφήνουν να πάρουμε μέρος στις εκθέσεις τους, να γράφουμε στα περιοδικά τους, αλλά μας απομακρύνουν και από τα κοινωνικά έργα, από τις κοινωνικές οργανώσεις. Οι προνομιούχοι αρπάζουν τα πάντα.
Έτσι γινόταν, έτσι γίνεται και… έτσι θα γίνεται;
Δεν θέλουμε μαικήνες.
Δεν θέλουμε ευνοϊκή κριτική.
Δεν θέλουμε να γίνουμε προνομιούχοι.
Δεν θέλουμε να καταπιέζουμε ούτε εκείνους που ήταν πριν από μας, ούτε εκείνους που θα έρθουν μετά από εμάς.
Θέλουμε δικαίωμα στη δημιουργία-εργασία.
Θέλουμε ισότητα και ελευθερία στην τέχνη.

- Πρωτοδημοσιεύτηκε στο περιοδικό Αναρχία, Νο 38, Μόσχα 1918. Στα ελληνικά περιλαμβάνεται στον κατάλογο Τέχνη & Ουτοπία, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκης 2003.